آنچه باید در تعریف اشخاص حقیقی و حقوقی بدانیم!
در این مقاله قصد داریم به طور مفصل به تعریف اشخاص حقیقی و حقوقی بپردازیم!
دو اصطلاح اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی از اصطلاحات حقوق اداری هستند.
در اصطلاح حقوقی، هر شخصی دارای حق و تکلیف خاصی است که در یک تقسیم‌بندی در دو گروه حقیقی و حقوقی قرار می‌گیرد.
هر فرد ویژگی‌هایی دارد که به او صلاحیت دارا بودن حق و تکلیف را می‌دهد.
در علم حقوق این صلاحیت در اشخاص حقیقی (اهلیت) و در اشخاص حقوقی (شخصیت حقوقی) نامیده می‌شود.
۱. در تعریف اشخاص حقیقی و حقوقی؛ اشخاص حقیقی چه کسانی هستند؟
شخص حقیقی یکی از افراد جامعه است که در نوع خود دارای شخصیت بوده و با اتکا به فردیت خود دارای حقوق و البته تکالیفی است.
هر شهروند یک شخصیت حقیقی است. در واقع، همه افراد بشر، شخص حقیقی، محسوب می‌شوند.
انسان، از زمانی که متولد می‌شود، تا زمانی که از دنیا می‌رود، دارای شخصیت حقیقی است.
قانون، به او، شایستگی این را داده است تا بتواند، صاحب یک سری حقوق و تکالیف شود.
برخورداری از حقوقی نظیر حقوق شهروندی و تکالیفی مانند تمکین و نفقه، نمونه‌هایی از این موضوع هستند.
لازم به تذکر است، هر یک از اشخاص حقیقی، می‌تواند اقدام به تأسیس شخصیت حقوقی نماید و به عنوان نمایندة قانونی اشخاص حقوقی، اقدام به فعالیت کند.
ویژگی های اشخاص حقیقی
آغاز و پایان اشخاص حقیقی:
وجود اشخاص حقیقی با تولد آغاز شده و با مرگ هم به پایان می رسد.
هر انسان، در فاصله‌ی تولد تا مرگ دارای شخصیت حقیقی است.
نام و نام خانوادگی:
هر شخص دارای یک نام است.
نام خانوادگی آن شخص هم همان نام خانوادگی پدر خواهد بود.
داشتن نام و نام خانوادگی حق هر فرد است و به تمام اشخاص تعلق می گیرد.
امضا و اثر انگشت هر شخصیت حقیقی، هم مؤید شخصیت و ارادة حقوقی هر فرد است.
اقامتگاه:
مطابق قانون، هر فرد باید دارای سکونتگاهی باشد تا به لحاظ حقوقی به محل معینی وابسته باشد.
تابعیت:
تابعیت یک رابطه‌ی سیاسی، حقوقی و معنوی میان یک شخص و یک دولت معین است که اساسا منشأ و منبع حقوق و تکالیف هر فرد می باشد.
تابعیت اصلی، همان تابعیتی است که از زمان تولد به طریقی به فرد تحمیل می‌شود.
تقریبا در تمامی کشورها، داشتن تابعیت یک امر ضروری است.
در ایران تابعیت اصلی و مبدأ از طریق نسب و خانواده به فرد منتقل می‌شود. به این صورت که کسانی که پدر آنها ایرانی باشد، چه در ایران متولد شده باشند و چه در خارج از ایران، دارای تابعیت ایرانی خواهند بود.
در تعریف اشخاص حقیقی و حقوقی؛ شخص حقوقی کیست؟
در تعریف اشخاص حقیقی و حقوقی باید بگوییم؛ شخص حقوقی جلوه‌ای تجاری دارد.
در بیشتر کشورهای جهان و قوانین مرتبط به این کشورها، برای هر شرکت، مؤسسه یا سازمانی، اعم از انتفاعی یا غیر انتفاعی، شخصیتی حقوقی در نظر گرفته می‌شود.
شخصیتی که برای شرکت‌ها و مؤسسات در نظر گرفته می‌شود از شخصیت مالک یا شرکای یک شرکت جداست و مستقل به حساب می‌آید.
قرارداد شرکت مشخص کننده شخصیت حقوقی است و این شخصیت از شرکا شخصیت جداگانه‌ای دارد. انسان برای انجام فعالیت‌های خود در طول زندگی نیاز به تشکیل اجتماع و همکاری با دیگران دارد.
به دلیل پیچیدگی‌هایی که اجتماعات انسانی دارند، قانون شخصیت مستقلی برای این گروه‌ها و اجتماعات فرض می‌کند که مجموعه این افراد در کنار هم بتوانند حقوق خود را داشته باشند.
ویژگی های اشخاص حقوقی
اشخاص حقوقی نیز مانند اشخاص حقیقی دارای ویژگی‌هایی است که آن را از دیگر اشخاص حقوقی متمایز می‌کند.
این ویژگی ها عبارتند از:
- آغاز و پایان اشخاص حقوقی
شکل‌گیری یک شخص حقوقی چند شرط مهم وجود دارد
- قصد و اراده‌ی تشکیل اشخاص حقوقی
- هدف مشخص و ثبت در مرجع ذیصلاح
پایان اشخاص حقوقی نیز برابر با زمان انحلال آن است.
اشخاص حقوقی با پایان عمل تسویه و ثبت انحلال شخصیت خود را از دست می دهند.
توجه داشته باشید که علاوه بر تاسیس، انحلال هم بایستی ثبت شود.
- نام
اشخاص حقوقی نیز مانند اشخاص حقیقی باید دارای نام باشند.
البته در قانون تجارت، موضوع انتخاب نام به صراحت عنوان نشده است اما در بند اول از مواد ۷ الی ۹ لایحه اصلی، نام شرکت از اولین اطلاعاتی است که در مدارک مربوط به شرکت باید قید شود.
همچنین در مواد دیگری نیز گفته شده که شرکت ها باید تحت نام مخصوص و منحصر به فرد تشکیل و تاسیس گردند.
- اقامتگاه
مطابق قوانین، اقامتگاه اشخاص حقوقی، مرکز عملیات آن است. منظور از مرکز عملیات محل استقرار اداره‌ی اشخاص حقوقی و ارکان مهم آن مانند هیئت مدیره و مدیرعامل و همچنین محل اخذ تصمیمات اشخاص حقوقی است.
- تابعیت:
تابعیت هر اشخاص حقوقی، تابعیت همان کشوری است که اقامتگاه آن در آنجا واقع است. بنابراین هر شرکتی که در ایران تشکیل شود و مرکز اداره‌ی اصلی آن در ایران واقع باشد، دارای تابعیت ایرانی است
انواع شخصیت حقوقی:
انواع شخصیت حقوقی شامل موارد زیر می‌شوند:
الف) شرکتهای تجاری
ب) مؤسسات غیرتجاری
الف) شرکتهای تجاری
آن دسته از اشخاص حقوقی هستند که باهدف به دست آوردن سود برای یک فرد یا گروه ساخته شده‌اند. این شرکت‌ها انواع مختلفی دارند که برخی از آنها را در قسمت زیر نام می‌بریم:
- شرکتهای سهامی عام و خاص
- شرکتهای تضامنی
- شرکتهای با مسئولیت محدود
- شرکتهای مختلط غیر سهامی
- شرکتهای مختلط سهامی
- شرکتهای نسبی
- شرکتهای تعاونی تولید و مصرف
ب) موسسات غیر تجاری:
بر اساس ماده 1 آیین‌نامه اصلاحی ثبت شرکت‌ها، مؤسسات غیرتجاری برای مقاصد غیرتجاری مانند امور ادبی، خیریه و امثال آن تشکیل می‌شوند.
