چارت سازمانی چیست؟ انواع و کاربرداری‌آن
چارت سازمانی چیست؟
چارت سازمانی (به انگلیسی: Organizational Chart)
چارت سازمانی می تواند به عنوان یک ابزار مدیریتی مورد استفاده قرار گیرد و چون به دید بصری افراد در بهتر دیدن سازمان کمک شایانی میکند، بسیار ارزشمند است.
مهمترین انواع چارت سازمانی چیست؟
1- نمودار سلسله مراتبی(Hierarchical)
این نوع نمودار، تصویری بصری از سازمان، افراد و تخصص های آنها را به نمایش می گذارد. علاوه بر این با دقت به این چارت ارتباط بین افراد مختلف نشان داده می شود. نمودار سلسله مراتبی نشانگر سطوح مختلف یک سازمان است. سطوح نمودار تعداد درجات واحدهای سازمانی را نشان می دهد. به عبارتی این نمودارتصویر یک هرم را برای افراد تداعی می کند. در راس هرم بالاترین مقام شرکت و به ترتیب در سطوح بعدی سایر افراد قرار می گیرند. ارتباط بین افراد مختلف سازمان به وسیله خطوط مشخص می شود.
2- نمودار وظیفه‌ای(Functional)
هر مدیر سرپرستی گروهی را که وظایف مشابهی دارند به عهده می‌گیرد. در این نوع ساختار به‌جای جایگاه و پست، برای وظیفه و کارکرد سلسله‌مراتب تعیین می‌کنیم. این کار موجب تخصصی شدن بیشتر کار و افزایش بهره‌وری می‌شود اما از سویی مهارتهای مدیریتی تا حدودی نادیده گرفته می‌شوند زیرا مدیران عملیاتی جایگزین مدیران ارشد می‌شوند. سرپرست هر بخش، بر آن بخش کنترل کامل دارد و می‌تواند اموری مانند آموزش، تخصیص وظایف و ارتقاء را انجام دهد.
3- نمودار پروژه‌ای(Project)
سازمان‌هایی که از ساختار چارت سازمانی پروژه‌ای استفاده می‌کنند، اهداف سازمانی خود را بر مبنای اهداف پروژه قرار می‌دهند و در طول اجرای پروژه، افراد به مافوق خود گزارش می‌دهند و لازم به ذکر است که در این ساختار ، افراد بدون بخش هستند و تنها در مسیر اجرای پروژه فعالیت دارند.
4- نمودار ماتریسی(Matrix)
در چارت سازمانی ماتریس، روابط گزارش‌دهی به جای یک سلسله مراتب سنتی به صورت یک شبکه یا ماتریس تنظیم می‌شود. این چارت یک نوع مدیریت سازمانی است که در آن افراد با مهارتهای مشابه برای انجام وظایف کاری جمع می‌شوند و معمولاً فقط زمانی به‌کار می‌رود که افراد بیش از یک مدیر داشته باشند.
5- نمودار افقی یا مسطح (Horizontal/Flat)
مهمترین نکته در مورد این ساختار، حذف بسیاری از سطوح مدیریت میانی است. این چارت کارکنان را قادر می‌سازد تا سریع و مستقل تصمیم‌گیری کنند. بنابراین یک نیروی کار آموزش دیده می‌تواند با مشارکت مستقیم در فرایند تصمیم گیری مفیدتر باشد.
6- نمودار بخشی(Divisional)
در این نوع ساختار، افراد با ویژگی‌های مشابه در یک دپارتمان قرار می‌گیرند. نوع تصمیم‌گیری در این سازمان‌ها غیرمتمرکز است و هر دپارتمان تجهیزات ، منابع و منابع خاص خود را داردکه روش کار مستقل‌تر را امکان‌پذیر می‌نماید تا مانند یک سازمان مستقل فعالیت نماید
اغلب، بخش‌ها بدون نیاز به تأیید دیگران سریعاً تصمیم می‌نمایند و .تقسیم‌بندی دپارتمان‌ها بر اساس محصول، منطقه‌ی جغرافیایی، مشتری و یا زمان( به‌عنوان‌مثال شیفت‌های کاری سازمان ) صورت می‌گیرد.
7- ساختار شبکه‌ای(Network)
ساختار شبکه نوع جدیدی از ساختار سازمانی است که از نظر سلسله مراتبی، غیر متمرکزتر و انعطاف پذیرتر از سایر ساختارها دیده می‌شود. در ساختار شبکه، مدیران روابط داخلی و خارجی شرکت را هماهنگ و کنترل می‌کنند.
9- نمودار مبتنی بر تیم(Team-Based)
ساختارهای سازمانی مبتنی بر تیم از تیم‌هایی تشکیل شده است که در حین کار بر روی وظایف فردی خود به سمت یک هدف مشترک کار می‌کنند. ساختار مذکور کمتر حالت سلسله مراتبی (رده بندی) دارد و دارای ساختارهای منعطف هستند که در نتیجه، حل مشکل، تصمیم گیری و کار گروهی را تقویت می‌کنند.
